Tuesday, June 14, 2011

Фанатик (улайрсан, солиотой) эх орончид ба романтик (дэврүүн, сайхан сэтгэлтэй) хортонгууд

Их сургууль хамт төгссөн ангийн анд маань төрсөн сумандаа очиж түүх, нийгмийн багшийн ажил хийх болсон юм. Нэг шавь нь хичээлдээ анхаарахгүй байхаар нь жаахан тоншчихож л дээ. Мэдээж эцэг эх нь хүүхдээ өмөөрч ирж таараа. Харин манай хүн “чамаас гарсан байхаараа монгол хүн болдог юм уу, монголын түүх үзэж байж монгол хүн болдог юм” хэмээн эцэгтэй нь барилцаж авсан сурагтай. Сахилагагүй шавийн эх нь ч уг барилцаанд оролцож ангийн андыг маань шанага гэнэ үү халбага гэнүү нэг зүйлээр дэлссэн сонинтой.

Яагаад бид заавал хэн нэгнийг өөрийнхөө бодож байгаа хүн шиг болгох ёстой гэж. Тэр нь ихэнхдээ жинхэнэ, эх оронч гэсэн тодорхойлолтонд орох монгол хүн шүү. Жинхэнэ, эх оронч гэдгийг юугаар хэмжээд байгаа юм бол. Яг ямар хэмжүүр байнаа. Нөгөө цусны ариун цэвэр шалгадаг нөхөр л мэдэх байхдаа. Ямар ч барьцгүй ийм хоосон хэмжүүрт бид яагаад тэгтэлээ их итгэдэг юм бэ. Тэгээд л үр хүүхэдээ хэн болохыг нь асуулгүй жинхэнэ эх оронч монгол хүн бай гээд тулгаад байдаг. Яг үнэндээ тэр нь юу юм гэдгийг өөрөө ч мэддэггүй. Бид 13-р зуунд лаг байсан, Чингис хаан тэгээд л болоо. Тийм болох гээд байгаа юм уу. Бид өөрсдөө ч сайн ойлгоогүй юм руугаа шавь нараа үр хүүхдүүдээ юуны тулд хүчээр түлхэнэ вэ. Түүний оронд яаж амьдрах талаар нь ярилцвал зүгээр юм биш үү. Би л хувьдаа сүрхий эрдмийн цолтой хирнээ надтай адилхан хажуу өрөө хөлсөлдөг эрхэмээс илүү зах дээр оймс зарж байгаа хүнийг амьдралын ухаантай гэж үзнээ. Түүнээс ч суралцахын хүснэ. Энэ бол зүгээр л фанатик эх оронч сэтгэлгээ. Хэнд ч хэрэгтэй юм.

Энэ ч ийм, тэр ч тийм хөөрхий гэсэн бидний өрөвчхөн сэтгэлээ, хамт олон гээд хэтрүүлсэн дундаа орсон арга барил эдгээр нь манай монголчуудын бас нэг том дутагдалтай тал. Манайхан хэзээ л алба болоод амин хувийн ажил хэргээ ялгаж зааглаж чаддаг билээ. Урьд орой архи уусан нөхрийнх нь паян маргааш өдөр эхнэрийнх нь найзуудын цайны цагийн зугаа болдог хойно. Тэрний минь дүү, энэний минь хүү гээд сургуульд, ажилд оруулдаг нөгөөх нь муу сурж, ажил таслаж өөрийг нь эргээгээд онигоонд оруулдаг. Авъяастай, чадвартай хүн ажилд авчихмаар байдаг аавынх нь найз эсвэл багийн анд, за өөр хэн нэгэн нь хамаатнаа шургуулчих гээд зүтгээд байдаг гайтай шүү. Ялангуяа улсын байгууллага бүр хэцүү дээ энэ тал дээр. Тиймээс ч би улсын байгууллагад авъяас чадвартай хүнээс тийм юмгүй хүн нь тооны хувьд их гэж боддог юм. Тийм хүмүүс ихтэй газрын дарга бас хэцүү яанаа. Ажлаа хиймээр байдаг хүмүүс нь чаддаггүй, чаддаг хүн ажилд авмаар байдаг нэгэнт авчихсан хүмүүсээ яаж ч болдоггүй. Авъяас чадваргүй, танилынхаа гуйлтын хүнийг авсан даргын сэтгэлгээ бол романтик сэтгэлгээ. Харин ажил нь явахгүй байгаа нь тэр романтик сэтгэлгээнийх нь гор гарч байгаа нь тэр. Үүнийг л зарим талаар романтик хортон гэж нэрлэж болно. Сайхан сэтгэл, даанч өөрийнх нь ажил будаа. Романтик хортон дүүрэн л байна даа монголд.

Sunday, June 12, 2011

Девид Шнайдер (David Murray Schneider)

1918 онд Нью-Йорк хотод төржээ. Америкийн соёлын хүн судлаач. Түүнийг алдаршуулсан судалгааны чиглэл нь ураг төрөл, бэлэгдэлийн хүн судлал байсан гэж болно. 1940-өөд оны эхээр Корнелийн Их Сургуульд суралцаад, 1949 онд Харвардаас соёлын хүн судлалын доктор (PhD)-ын зэрэг авчээ. Хээрийн шинжилгээний ажлаа Мекронекзийн Яап (Yap) аралд хийсэн.

Төгсөлтийнхөө ажлыг дуусгасаныхаа дараа Калифорниагийн Их Сургуульд хэсэг хугацаанд багшилж байв. 1960 онд Чикагогийн Их Сургуульд өөрийн гэсэн байр суурьтай болжээ. Энд байх үедээ тэрээр “Хүний Хөгжлийн Хороо”-ны ажил болон, хүн судлалаар багшилж байсан аж. Мөн энэ үедээ Д.Шнайдер “Үндэсний Шинжлэх Ухааны Сан”-гийн санхүүгийн дэмжлэгтэй “Ураг төрөл” төслийн удирдагч байсан байна. Уг төсөл нь Их Британи болон АНУ-ын дунд давхрагын гэр бүлүүд, тэдгээрийн ураг төрлийн харилцааг судалж байжээ. Уг судалгаагаар гарч ирсэн дүгнэлтүүд нь Англо-Америкийн соёлд байсан “ураг төрөл”-ийн тухайх ойлголтыг эрүүл саруул ухаанаар тунгаан үзэхэд уриалан дуудсан шинжтэй байв. Тэр үед ураг төрлийг биологийн хамаатан саданаа хүлээн зөвшөөрч, танин мэдэж буй үйл явц хэмээн ойлгож байж. Мөн уг судалгаагаараа АНУ болон Их Британий соёл болоод нийгэм, ураг төрлийн тогтолцоонд ихээхэн чухал үүрэгтэй ойлголт болж байдаг “цус” хэмээгчийг сайтар нягтлан шинжилсэн байна. Үүнийхээ үр дүнд өөрт нь алдар нэр авчирсан “Америкийн ураг төрөл: соёлын тайлбар” бүтээлээ хэвлүүлжээ. Уг бүтээл нь хүн судлал дахь ураг төрлийн судалгааны өнгө төрхийг үндэсээр нь өөрчилсөн төдийгүй, феминист хүн судлал, жендерийн судалгаа, лесби, гей харилцааны талаарх судалгаанд нэлээн том онолын түлхэц болсон аж. Уламжлалт бус сэдвүүдийг судалдаг хүмүүсийн судалгаанд үлгэр жишээ болсоор ирсэн энэ эрхэм 1986 онд Чикаго Их Сургуулиас тэтгэвэрт гарсан бөгөөд 1995 онд нас барах хүртлээ Калифорниа Их Сургуулийн Санта Круз коллежийн хүн судлалын тэнхимд ажиллаж байв.

УРАГ ТӨРЛИЙН ТАЛААРХ ҮЗЭЛ БАРИМТЛАЛ

Девид М. Шнайдерийн ураг төрлийн талаарх үзэл баримтлал нь Чикаго Их Сургуульд ажиллаж байхдаа хэрэгжүүлсэн “Америкийн ураг төрөл” судалгааны төсөлтэй нь нягт холбоотой байдаг. Уг төсөл дээр 1958-1959 оны хооронд Д.Шнайдер Раймонд Фөрф (Raymond Firth)-тэй хамтран ажилласан бөгөөд “эгэл” нийгмүүдээс өгсүүлэн орчин үеийн, үйлдвэржсэн, хотын хүн амыг хамруулахыг хүсэж байв. Тэд Лондон, Чикаго дахь дунд давхрагын хүмүүсийн ураг төрлийн харилцааг харьцуулан судалсан аж. Судалгааныхаа явцад тэд Евро-Америкийн соёлд байдаг “ураг төрөл” гэхлээр л биологи, цус, ген, байгалийн хэмээн ойлгодог ухамсарыг ул суурьтай нягтлан үзэж, өөрсдийн дүгнэлтээ сөргүүлэн тавьсан байна. Д.Шнайдер энэ бүх санаа бодолуудаа нэгтгэн “Америкийн ураг төрөл” хэмээх бүтээлээ 1968 онд хэвлүүлжээ. Уг бүтээлдээ тэрээр 1970-аад оноос өмнө судлаачдын дунд, тэр бүү хэл Морганаас өгсүүлээд Радклифф-Броун, Леви-Стросс нар хүртэл “ураг төрөл гэдэг бол биологийн холбоогоо танин мэдэж байгаа нийгмийн танин мэдэхүй” юм хэмээн үздэг байсан гэжээ. Тэд яагаад ийнхүү боддог байсан Д.Шнайдер тайлбарлахдаа: “хүмүүс биологийн холбоог нийгэм, соёл дээр хүлээн зөвшөөрч танин мэдсэн тэр үедээ л нийгэмд ураг төрөл гэж нэг юм байна хэмээн үзэж түүнийг бий болгодог. Энэ нь хүмүүс биологийн холбоог ойлгож ухааран түүнийг бий болгон чухалд үзэж байгаа ухамсар нь өөрөө нийгмийн үзэгдэл гэсэн үг юм. Жишээ нь эцэг хүүхдийн хоорондын холбоог нийгэм соёл нь л та хоёр эцэг хүүхэд хэмээн таниулж байдаг учраас л хүүхэд эцэг хоёр холбоотой байдаг. Харин эх хүүхдийн харилцаа нь харьцангуй нийгэм соёлын нөлөө бага байх бөгөөд учир нь хүүхэд эхээсээ төрдөг эх нь хүүхэдээ хөхүүлдэг гэх мэт шууд нүдэнд харагдах, гарт мэдрэгдэхээр байдагтай холбоотой гэж тэрээр үзсэн. Энгийнээр хэлбэл Д. Шнайдер үүнийг тайлбарлахдаа соёл гэдэг зүйлийг хүмүүс биологийнхоо холбоонд таацуулан засаж байна. Угтаа энэ сэтгэлгээ нь хүн нийгэм соёлдоо бурханыг ямарч бодит үндэслэлгүйгээр зохиодогтой адил хэмээн хурц шүүмжилжээ.

Энэ үүднээсээ тэрээр “ураг төрөл гэдэг бол соёлын тогтолцоо” гэж хэлсэн. Соёлын тогтолцоо гэсэн нэр томъёо нь америкчуудын ураг төрлийн холбоог байгалийн гэж үзээд байгаа соёлын сэтгэлгээг тэмдэглэсэн санаа юм. Үүнийгээ тайлбарлахдаа бэлгийн харилцаа, нөхөн үржихүй гэдэг үгсийг хүмүүс сонсоод шууд биологийн зүйлс гэж ойлгодог гэтэл энэ нь үнэн хэрэг дээрээ нэг талаараа байгаллаг байх ч нөгөө талаараа хууль дэг журам байх нь харагддаг гэжээ. Өөрөөр хэлбэл бэлгийн харилцаа нөхөн үржихүй гэдэг зүйлсийг биологийн гэж бодож байгаа нь өөрөө эргээд соёлоос олж авсан хүмүүжил, соёлоос суралцсан дадал байдаг гэсэн үг болтой.

Эцэстээ Д.Шнайдер ураг төрөл гэдэг бол тэр чигээрээ нийгмийн хүчин зүйл, харин түүнийг биологийн гэж бодож байгаа бодол бол үнэндээ барууныхны өөрсдийнх нь бодол юм. Энэ нь бусад нийгэм, соёлуудыг судалж үзээгүй өнгөц мөчид хуумгай хандсаны үр дүн болсон хязгаарлагдмал орон нутгийн сэтгэлгээ юм гэжээ.

Мөн тэрээр хүмүүс ураг төрөл гэхлээр л шууд биологитой холбон сэтгэдэг, хүмүүсийн энэ зуршил нь зохиомол олон нийтийн дунд гүнзгий тогтсон буруу бодол юм. Тийм ч учраас энэ бодол нь ураг төрөл гэдэг зүйлийн жинхэнэ мөн чанар биш. Гэтэл судлаачид дээрх буруу бодолд итгэн ген, цус, биологи гэх мэт олон нийтэд уламжлагдан ирсэн үнэн бус судлагдаагүй зүйлээр судалгааныхаа үндсийг хийсээр л байна хэмээн донгодсон байна.

Д.Шнайдерийн “ураг төрөл гэдэг бол тэр чигээрээ нийгмийн үзэгдэл” хэмээсэн энэ үзэл нь ураг төрлийн судалгаанд томоохон эргэлт авчирсан хэмээн олон судлаачид үнэлдэг байна. Өөрөөр хэлбэл Д.Шнайдерээс өмнөх судлаачид нэг хэвийн үзэлтэйгээ зууралдсаар л байсан бол тэрээр огт өөр өнцгөөс асуудлыг олж харахыг хичээснээрээ ураг төрлийн судалгаанд томоохон хувь нэмэр оруулж өөрийн нэрээ үлдээжээ.

Thursday, June 2, 2011

Одоо нэг секс оруулъя даа

Хуучин нийгэмд зарим зохиолчид роман бичихдээ “15 хуудас биччихлээ одоо жаахан секс оруулахгүй бол уйтгартай болчих гээд байна” хэмээдэг байсан гэгддэг. Аргагүй биз дээ хуудасныхаа тоогоор мөнгөө авдаг байсан юм чинь. Хэр зузаан ном болно, төдий чинээ мөнгө авна гэсэн үг. Дунд сургуулийн уран зохиолын багш маань 60 мөр шүлэг цээжилбэл 60%, 100 мөрийг цээжилбэл 100% гаргадаг байж билээ. Ердөөсөө цээжилсэн мөрийнх нь тоогоор л дүгнээд байна гэсэн үг. Амар ч юм шиг. Уул нь уран зохиол гэдэг хүний мэдрэмжийн асуудал баймаар. Хүн болгон уран зохиолыг мэдрэх, ойлгох чадваргүй, боломжгүй, албагүй байж болно шүү дээ. Гэтэл бид нар одоо болтол уран зохиол гэдгийг хүн бүрт ойлгогдож байх учиртай нийтийн ширээний ногоотой шөл шиг бодоод л байх юм.

Нэг найзын маань шоглож нэрлэсэнээр тоосго шиг зузаан тэр олон романаас хүний сэтгэлд ой тойн үлдсэн нь хэд бол доо.

Саяхан манай сургууль дээр “Бодит байдал ба ид шид” нэрийн дор Отгонбаяр сайд, Тэмүүжин гишүүн болон багш нарын оролцсон чөлөөт ярилцлага болов. Аа бас UB talker гэсэн нэртэй Twitter-чид бас оролцсон юм байна. Харин ярьж байгаа юм нь хөгийн байсан даа. Миний мэдэхийн өнөөгийн ерөнхийлөгчийн цусных нь ариун цэврийг тогтоож байсан нэг мундаг залуу тэд нарын дунд байна лээ. “Шинжлэх ухаан элдэв ид шид, шашин шүтлэгт дарагдаад дуусаж мөхлөө” гэж халагласан хүмүүс. Ямар судалгаагаар, ямар баримтаар монгол улсад шинжлэх ухаан ид шидэд ялагдаад, нэр хүндгүй болоод байгаа юм бол. Би лав мэдэхгүй байна. Зүгээр л хувь хүний санаа зовинол юм биш үү. Тэр зовинол харин нийт монгол улсын байдлыг төлөөлж чадах уу. Бүгд л өөр өөртөө тохиолдсон, хүчгүй, баримтгүй, зүгээр л өөрийнхөө ярианы хүчийг нэмэгдүүлэх гэсэн утгагүй “тохиолдолуудаа” урсгах юм. Хавар цагт будаатай цайны ард гэрийн авгай нар элдэвийг хаман шимэн ярьж байдаг даа. Яг л ёолкны мод чимдэг шиг өөрийнхөө яриаг бусдаас илүү үнэн, хүчтэй гэж мэдэгдүүлэх гэж улам чанга, уран тод ярьдаг шиг. Тэр хэдэн Twitter-чид шинжлэх ухааныг дүгнэчих вээ. Харин өөрсдөө шинжлэх ухаан гэж юу байдаг аа мэддэг болов уу. Бараг үгүй байхаа. “Мэдлэггүй халуун сэтгэл тэнэгийг төрсөн дүү” гэж үг бий дээ.

Шинжлэх ухаан хаана ч, хэдийд ч цөөнхийн буюу оюунлагуудын өмч байсан. Миний бодлоор байсаар ч байх болов уу. Харин тэнд дүр эсгэгчид, орлон тоглогчид, чадваргүй шургалагчид дүүрэн л байсан. Байсаар ч байх болов уу. Тэдний тоог өсгөхгүй байх, тэднээс шинжлэх ухааны аврах хэрэгтэй болохоос аугаа бурхан шиг, эсвэл хэн нэгэн шүүгч шиг бусдыг шинжлэх ухаанч бус амьдарлаа гэж, амьдралыг нь заах эрх бидэнд байхгүй.

Шинжлэх ухааны төлөө цээжээ дэлдсэн бидний, хэдэн судалгааг дэлхийд, ядахдаа Азид мэдэх юм бол. Яагаад бид нар дороо л хий эргээд байдаг юм бол. Нөгөө сүрхий хамгаалах гээд байгаа шинжлэх ухааны чинь хүрээний хүмүүсээс хэд нь биднийг, бидний хийсэн ажлыг мэдэх юм бол. Энэ л харин санаа зовбол зохих жинхэнэ асуудал байх даа. Бусдыг гэгээрүүлэх гэж гажигтахаар өөрийгөө өөд нь татах гэж оролдох нь арай бодитой бас амархан, зөв гарц байхаа.

Эхлээд шинжлэх ухаан үнэхээр ид шидэд ялагдсан гэдгийг нотлох судалгаа хэрэгтэй байна. Тэрний дараа л үүнд үнэмшье. Ямар нэг философич шиг өрөөнийхөө булан, таазыг ширтэн сууж байгаад нэг онол олдог түүнийгээ амьдрал тааруулах гэж яргалал хийдэг. Энэ бол өнгөрсөн зууны бидний мэдэх түүх. Ямар нэгэн онол, үзэл санаа, таамаглал амьдралаас урган гарч, хүмүүсийн арьс маханд нийцэх байх учиртай. Үүнийг товчоор шинжлэх ухаан гэж болох байхаа. Түүнээс бус өөрт тохиолдсон элдэв явдалаар нийгмийг тайлбарлах гэх нь хэтэрхий мунаг хэрэг байх аа. Мөн шинжлэх ухаан ч бус байх аа.

Хүний сэтгэлд, оюунд, ер нь хаана ч орон зай, эзэлхүүнгүй болсон тоосго шиг тоосго шиг олон роман бий. Бидний хийж буй ажил тийм биш л байгаа даа та минь.

Wednesday, June 1, 2011

НЭНСИ ШИПЭР-ХЬЮС (Nancy Scheper-Hughes)

Антропологич Нэнси Шипэр 1944 онд Нью-Йорк хотод мэндэлжээ. Тэрээр Калифорниа Бэрклэй Их Сургууль (University of California at Berkeley)-ийн эмнэлэгийн хүн судлалын хөтөлбөрийн захирал, хүн судлалын профессор хүн ажээ. Мөн тэр биеийн хүн судлал болон өлсгөлөн, өвчин, эмнэлэгийн, сэтгэцийн, солиоролын, нийгмийн зовлон зүдгүүр, хүчирхийлэл болон геноцидийн талаарх судалгаануудаараа олон нийтийн танил болсон нэртэй хүн судлаач юм. Дээрх сэдвүүдийг сонгон судалгаа хийх болсон нь залуу цагтаа Энх Тайвны Корпусын сайн дурын ажилтан байсантай нь ч холбоотой байх болох юм.
Үүгээр зогсохгүй түүний бүтээл, судалгаанууд нь Италийн радикал эрдэмтэн сэтгэл судлаач Франсо Басаглиа (Franco Basaglia), Бразилийн сурган хүмүүжүүлэгч Пауло Фэирэ (Paulo Freire) болон Хойд Америкид ихэд танигдсан Бразилийн радикал экологич, эмч Жоси дэ Кастро (Josué de Castro) зэрэг хүмүүсийн ажил үйлсийг олон нийтэд түгэн тархадад ихэд тусалсан гэгддэг.
Тэрээр мөн эрдэмтэдийн хүчирхийлэл, ядуурал, сонгох эрх нь зөрчигдөх талаар бичсэн бүтээлүүдийг эмхэтгэх найруулах ажил хийж байна. Хээрийн шинжилгээний ажлыг Латин Америк, Өмнөд Африк, Ирланд, Зүүн Европын улсуудад хийж байсан аж. Мөн тэрээр 2007 онд Берклей Виляъам Слоан Коффингийн шагналыг (Berkeley William Sloan Coffin Jr. Award) анх удаа хүртсэн байна. Үүгээр ч зогсохгүй тэрээр Калифорнийн Их Сургуулийн Берклей коллежийн ёс зүйн хорооны удирдагч бөгөөд, иргэний эрх, энх тайвны хөдөлгөөний идэвхитэй зүтгэлтэн ажээ.

Ажил үйлс

Түүний анхны бүтээл нь 1979 онд "Гэгээнтэнүүд, Эрдэмтэд ба Шизофирини: Ирландын хөдөө нутгийн мэдрэлийн өвчин" хэмээх нэртэй хэвлэгдэж байжээ. Уг бүтээлдээ бичихдээ тэрээр ганц бие фермер эрчүүдийг судлан 1980 онд Америкийн Антропологийн Холбооноос Маргерит Мийдийн шагналыг хүртэж байсан гэдэг. Энэ судалгаагаа Ирландын хөдөө нутгийн фермерүүдийн тосгонд хийжээ. Уг тосгодын хүмүүс нь эмэгтэй хүүхдийг боловсрол эзэмшүүлэхээр ихэд анхаардаг боловч эрэгтэй хүүхдээ нэг их тоохгүй байх хандлагатай, байдгаас болоод залуу эмэгтэйчүүд нь хот төв газар луу яваад өгдөг эрэгтэйчүүд нь үддэг байсан байна. Үүний улмаар ус газар жендерийн байдал алдагдаж эхнэргүй эрчүүд олон болсон тийм нутаг байж. Эцэг эх нь нас барсаны дараа эрэгтэй хүүхдүүд нь гэр бүлийнхээ фермийг залгамжилж авна, тэгээд тэндээ насан туршдаа амьдрана. Мөн эхнэргүй байх нь элбэг, баахан гоонь эрчүүд болсон байдаг, зарим нь насаараа секс хийж үзээгүй байх нь хүртэл байдаг байв. Боловсрол байхгүй, үеийн эмэгтэйчүүд байхгүй, хөдөө зэлүүд нутаг гэх мэт орчин нөхцөлөөсөө болоод тэр нутгийнхан сэтгэцийн ямар нэг өөрчлөлтэй байдаг болсон байна. Энэ бүх байдлийг тэрээр соёлын нөхцөлөөс болж тэд нар ийм сэтгэцийн өөрчлөлтэй болсон байна, харин үүнд байгалийн ч юм уу удамшсан зүйл алга хэмээн дүгнэсэн байдаг. Энэ бүтээл нь хүмүүсээс ихээхэн шүүмжлэл авсан бөгөөд ялангуяа Ирландын маш олон уншигчид түүнийг газар тариалангийн эдийн засгийн уналтыг хөдөөгийн гэр бүлийн амьдралаар үнэлэн дүрслэн бичсэн гэж гомдлож байв.
Тэрээр ихэвчлэн өмнөх антропологичдийн аль нэгэн бүлэг дээр хийсэн судалгааны асуудал, бичсэн угсаанты зүйнх нь ёс зүйн талаар хэлэлцүүлэг өрнүүлж байдаг гэж болно. Түүний дараагийн бүтээл болох "Уйлааны гаднах үхэл: Бразилийн өдөр тутмын амьдрал дахь хүчирхийлэл" бүтээл нь 1993 онд гарав. Уг бүтээлдээ Бразилийн Зүүнхойд хэсгийн Пернамбуко (Pernambuco) муж дахь сахарын талбай болон ядуусын хороолол дахь өлсгөлөн, түүнээс болох хүүхдийн үхэл, эхийн хайрыг судлан үзжээ. Мөн энэ бүтээлээрээ тэр төрөлхийн эх үрийн холбоо болон, эхийн хайрын тухайх домгийг шүүмжилсэн байдаг. Дахиал бөөн шүүмжлэл өрнөв. Бразилийн гадна дотногүй түүнийг шүүмжлэж эхлэв. Хүүхдүүддээ үзүүлж байгаа эхийн хайр халамжийг таагүй нөхцөл байдал дахь тэдний хувь заяа мэтээр дүрсэлсэн, энэ нь тэдний амьд үддэх хамгийн боломжтой сонголт байдаг, мөн нялхсын эндэгдэлийг “түргэсгэх” болон “хамтран ажиллах “ нь амьдралын амт, арга барил, хомс гэж болох байдлаар эхчүүдийг дүрсэлсэн гэж байлаа. Хэдий ийм ч уг бүтээл нь эмнэлэгийн антропологийн сонгодог бүтээл аль хэдийн болсон юм.

ДУНДАД УЛС ДАХЬ МОНГОЛ УГСАА БОЛОН ХЭЛНИЙ АСУУДАЛ

Кэмбрижийн Их Сургуулийн Нийгмийн антропологийн тэнхимийн багш Урадын Э.Булаг Англи хэлнээс орчуулсан: Ч.Мөнхтуул  ( Миньзу Их Сургууль, Ант...