ЖЕЙМС ЖОРЖ ФРЭЙЗЕР (James George Frazer)

Их Британий нийгмийн хүн судлаач Ж.Фрэйзер 1854 онд Шотландын Глазгов хотод мэндэлжээ. Түүнд алдар нэр авчирсан хамгийн гол бүтээл нь 1890 онд хэвлэгдсэн “Алтан мөчир” (The Golden Bough) юм. Тэрээр уг бүтээлдээ тэр үеийн дэлхий дээрх шашин шүтлэг, ид шид, зан үйл, домог, эртний Христийн шашны талаар нарийвчлан дэлгэрэнгүй өгүүлсэн байдаг. Мөн хүн төрөлхтний шашин шүтлэгийн хөгжлийг гурван үе шатанд хуваан авч үзсэн байна. Тэдгээр нь :

1. Энгийн ид шидийн үе

2. Шашины үе

3. Шинжлэх ухааны үе хэмээсэн байдаг ажээ.

Тэрээр Глазговийн Их Сургууль болон Кембрижийн Тринити коллежид боловсрол эзэмшсэн гэдэг. Мөн тэрээр хүн судлаачаас гадна эртний Грек, Латин хэл судлалын салбарт өндөр нэр хүндтэй эрдэмтэн байсанг “Эртний Грек, Латин хэл судлалын төв”-ийн гишүүн хэмээх хэргэм нь нотолно. “Тринити”-гийн Title Alpha ийн гишүүнээр сонгогдож байсан тэрээр 1907-1908 оныг Ливерпүүлийн Их Сургуульд өнгөрүүлсэн аж.

“Тринити”-г төгссөнийхөө дараа хууль зүй судалж байсанч хэзээ ч уг салбарт ажиллаагүй гэдэг. Мөн эртний түүхийн талаар сонирхон судалж байсан ч Э.Тайлорийн “Эгэл соёлууд” бүтээлийг шимтэн судалсанаар нийгмийн хүн судлалыг сонирхох болжээ. Ийнхүү сонирхох болсон нь түүний найз библи судлаач Вильям Смиттэй нэлээд холбоотой байсан гэгддэг. Энэ бүхний дараагаас

тэрээр зан үйл болон домогуудын хоорондын харилцаа холбоог нарийвчлан судалж байв. Алдарт “Алтан мөчир” бүтээлдээ ч Дарвиний хувьсалийн онолын маягаар хүн төрөлхтний шашин шүтлэгийн хөгжлийг гурав ангилж үзсэн байдаг.

Уг бүтээл нь ч хожмийн судлаачдад гүнзгий нөлөө үзүүлсэн гэж болно. Т.С.Элиот (T. S.Eliot) “Алтан мөчир”-ийг уншаад ихэд сэтгэл татагдан өөрийн “Эзгүйрсэн нутаг” (The Waste Land) хэмээх бүтээлээ бичсэн бол, Ф.Ф. Коппола “Өнөөгийн Апокалипсе” киногоо мөн л “Алтан мөчир”-ийн өгүүлэмжээр бүтээсэн байдаг.

Уг номын анхны хэвлэл нь хоёр хэсэгтэйгээр 1890 онд хэвлэгдэж байсан бол, гуравдахь нь 1915 онд 12 хэсэгтэйгээр хэвлэгдэж, нэмэлт хавсралт болох 13-р хэсэг нь 1936 онд нэмэгджээ. Мөн энэ алдартай бүтээлийн хураангуйг 1922 онд эхнэр нь эмхэтгэн хэвлүүлсэн байдаг.